Dialektriket

Dialektriket yaklaşık 2-3 hafta önce NRK da yayınlanmaya başlayan bir program. Diyalekt krallığı anlamına gelen bu program Norveçteki diyalektleri inceliyor. Diyalektlerin ne kadar farklı olabildiğini, norveçliler için diyalekt konuşmanın ne kadar önemli olduğunu inceleyen bir program.

İlk bölümde Norveç'te -diğer ülkelerden farklı olarak- diyalekt konuşmanın gurur verici bir şey olduğu ve hayatın her alanında diyalekt konuşan insanlara rastlamanın mümkün olduğu söyleniyor. Haber programlarında, mecliste, sokakta, her yerde...

Fakat 3. bölümde aslında her diyaletkin o kadar da gurur verici olmadığını öğreniyoruz. Örnegin østfold diyalekti.. Görünüşe göre bu diyalekti konuşanlar bu durumu çok da gurur verici bulmuyorlar çünkü bu diyalekt diğer insanlar tarafından komik/aptal bulunuyor. Zaten dil bilimcisi Finn-Erik Vınje' de Dagbladet gazetesine Fredrikstad diyalektinin Norveç'in en çirkin diyalekti olduğuna dair açıklama yapmış. Programda da østfold diyalektinin yerinin diğerlerinden farklı olduğunu anlayabiliyoruz. Haberleri bu diyalektle okuyan bir habercinin patronu, haberi dinlerken kendini gülmekten alamıyor ve bu şekilde yayınlanamayacağını söylüyor.

4. bölümde ise "å knote/knoting" kelimesinden bahsediliyor. Değiştirmek anlamına geliyor. Diyalekti değiştirmek. Bu bölümde de ünlü bir kaleci örneğinden giderek insanların doğup büyüdükleri yerin diyalektini kullanmayıp da başka bir diyalekt kullanmasının (yani knotar olması) pek hoş karşılanmadığından bahsediliyor. Doğduğu yerin diyalektiyle konuşmayı bırakınca sanki kimliğinden utanıyormuş gibi oluyormuş. Fakat programın ilerleyen dakikalarında görüyoruz ki insanlar gittikleri her yerde kendi diyalektlerini kullanmakta ısrarcı olurlarsa anlaşılmaları oldukça zor olabiliyor. Bu nedenle yani anlaşılır olabilmek için zaman zaman diyalekt değiştirmek gerekebiliyor. İstemsiz de olsa. Program sunucusu da programın ilk bölümlerinde bir kaç yerde knotar olduğunu görüntüleriyle birlikte itiraf ediyor:)